Nếu ở gần ai đó bị cúm, bạn có thể sẽ bị lây. Tính lây truyền của các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hay vi- rút đã được chứng minh. Nhưng còn các vấn đề tâm lý hay cảm xúc thì sao? Liệu trầm cảm có thể bị lây không?
Trầm cảm có lây không? Có và không
Trầm cảm không lây nhiễm giống như cúm
Dẫu không lây như cảm, cảm xúc có thể lan truyền từ người này sang người khác. Bạn đã từng thấy một ai cười giòn đến nỗi bạn cũng bật cười theo chưa? Hoặc nghe đồng nghiệp than phiền nhiều khiến cho bạn cũng bắt đầu cảm thấy chán nản? Cảm xúc, hay thậm chí các triệu chứng trầm cảm có thể “lây truyền” cho chúng ta theo cách này.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng không chỉ có trầm cảm có thể lây lan. Hành vi hút thuốc lá cũng đã được chứng minh là có thể lan truyền. Nếu bạn bè của bạn đã bỏ thuốc, bạn cũng có khả năng sẽ bỏ được thuốc. Ngược lại nếu bạn bè của bạn bắt đầu hút thuốc, có khả năng bạn cũng sẽ hút thuốc theo.
Tự sát cũng là hành vi được ghi nhận thực hiện theo nhóm
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc có một người bạn chết do tự tử có thể khiến cho một người nghĩ về việc tự sát nhiều hơn hoặc thử thực hiện hành vi này. Kết quả này tương tự ở cả nhóm khách thể nam và nữ.
Trầm cảm có thể lan truyền theo cách thức tương tự. Có nhiều tên gọi khác nhau cho hiện tượng này. Đó là hiện tượng lan truyền theo mạng lưới, thuyết lan truyền xã hội, hay thuyết lan truyền cảm xúc nhóm. “Nhóm” bao gồm cả những người thân trong gia đình hay bạn bè thân thiết. Hầu hết các nghiên cứu chỉ ra rằng nó có thể lan rộng đến cả những người chỉ quen biết qua người khác. Tức là, nếu bạn của bạn của bạn của bạn bị trầm cảm, nguy cơ trầm cảm của bạn cũng tăng theo..
Điều này cũng đúng đối với cả cảm xúc hạnh phúc, hành vi uống rượu hay sử dụng ma tuý, hoặc cả thói quen ăn uống hay nỗi cô đơn.
Vậy chính xác thì trầm cảm “lây lan” như thế nào?
Trầm cảm không lây cho bạn khi bạn uống chung đồ uống với người có trầm cảm hay để họ khóc trên vai bạn. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều đó có thể xảy ra theo một số cách sau:
So sánh xã hội
Khi ở bên những người khác, hoặc khi lướt mạng xã hội, chúng ta có xu hướng đánh giá giá trị bản thân và cảm xúc của mình dựa trên những người này. Chúng ta nhận định bản thân mình dựa trên việc so sánh với họ. Tuy nhiên, việc so sánh này, đặc biệt là với những người có xu hướng tư duy tiêu cực, đôi khi có thể gây hại cho sức khỏe tinh thần.
Giải mã cảm xúc
Điều này liên quan đến cách bạn giải mã cảm xúc của người khác. Cảm xúc và những biểu hiện không lời tức thời từ người khác cũng là một dạng thông tin quan trọng để não bộ chúng ta đánh giá cảm xúc đối phương. Việc thiếu đi kênh thông tin này, chẳng hạn như khi nói chuyện qua chat hay email có thể khiến não bộ bối rối. Có thể vì thế mà bạn giải mã cảm xúc đối phương thiếu chính xác hoặc tiêu cực hơn so với ý nghĩa gốc của chúng.
Đồng cảm
Đồng cảm là một năng lực đáng quý của con người. Đó là khả năng hiểu và chia sẻ cảm xúc với người khác. Nhưng nếu bạn để những cảm xúc và góc nhìn của người có trầm cảm “choán” lấy bạn, bạn sẽ thấy bản thân xuất hiện một số triệu chứng trầm cảm tương tự.
Không phải cứ ở gần người có trầm cảm là bạn lập tức sẽ bị trầm cảm. Điều này chỉ làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm cho bạn, nhất là trong trường hợp bạn thuộc nhóm dễ bị “lây” trầm cảm.
Bạn có nguy cơ bị “lây” trầm cảm cao hơn, nếu như:
- Có tiền sử về trầm cảm hay các rối loạn tâm lý khác.
- Gia đình bạn có tiền sử về trầm cảm.
- Người nuôi dưỡng bạn khi bạn còn nhỏ có trầm cảm.
- Bạn đang trải qua một biến cố lớn trong cuộc sống, như phá sản, thất nghiệp, hoặc ly hôn.
- Bạn là người thường tìm kiếm sự an toàn hay đảm bảo từ người khác.
- Bạn đang gặp căng thẳng hoặc đang trong trạng thái tâm lý không được tốt.
Một số yếu tố khác liên quan đến trầm cảm như: mắc bệnh mãn tính, hay mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh. Ngoài ra, độ tuổi và giới tính cũng cần được xét đến. Thanh thiếu niên và nữ giới là những nhóm dễ bị tác động và “lây truyền” cảm xúc hơn.
Ai có thể “lan truyền” trầm cảm cho tôi?
Bạn có nguy cơ xuất hiện các biểu hiện trầm cảm cao hơn nếu một trong số những người trong vòng tròn thân thiết của bạn bị trầm cảm: :
- Bố mẹ của bạn
- Con của bạn
- Vợ hoặc chồng của bạn
- Bạn cùng phòng
- Một người bạn thân thiết của bạn.
Bạn bè trên mạng xã hội cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý. Nhiều nghiên cứu đang tìm hiểu cách mạng xã hội ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng ta. Khi post tích cự trở nên ít đi, người dùng cũng phản ứng bằng cách ít đăng bài tích cực hơn. Thay vào đó lượng bài tiêu cực được đăng nhiều hơn.
Hiện tượng ngược lại cũng xảy ra khi newsfeed của bạn ít các bài đăng tiêu cực hơn. Điều này chứng minh các cảm xúc được thể hiện trên mạng xã hội có thể ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng ta cả về mặt tức thời và lâu dài.
Theo dõi Carota để xem những tin tức hữu ích khác nhé:
- Ứng dụng Carota: http://onelink.to/carota
- Fanpage Carota: https://www.facebook.com/carotamentalhealth
